Defibrylator AED – jak używać go prawidłowo?

W sytuacjach nagłego zatrzymania akcji serca każda sekunda jest na wagę złota. Defibrylator AED to urządzenie, które może wówczas uratować życie. Chociaż można je znaleźć w wielu placówkach publicznych – np. na dworcach kolejowych, stadionach lub w centrach handlowych – to nie wszyscy wiedzą, jak z niego korzystać. Czym dokładnie jest defibrylator AED? Gdzie można go znaleźć? Jak i kiedy należy go używać? Na te pytania odpowiemy w dzisiejszym wpisie.

Defibrylator AED – co to jest?

AED – czyli automatyczny defibrylator zewnętrzny – to przenośne urządzenie medyczne zaprojektowane do ratowania życia w przypadku nagłego zatrzymania akcji serca. Jego główną funkcją jest analiza rytmu serca oraz – w razie potrzeby – dostarczenie impulsu elektrycznego, który może przywrócić normalne bicie serca. AED jest prosty w obsłudze dzięki wbudowanym instrukcjom głosowym i wizualnym, które krok po kroku prowadzą użytkownika przez cały proces ratunkowy. Co ważne, urządzenie to jest bezpieczne – nie pozwoli ono na wyładowanie, jeśli nie wykryje arytmii wymagającej defibrylacji. Defibrylator sam bowiem wykonuje analizę rytmu serca i informuje komunikatem głosowym użytkownika, czy konieczne jest jego użycie.

Defibrylator AED można znaleźć w wielu miejscach publicznych, takich jak centra handlowe, lotniska, stacje kolejowe, obiekty sportowe, a nawet w niektórych szkołach i biurach. Tego typu inwestycja pozwala zwiększyć bezpieczeństwo swoich pracowników i odwiedzających. Defibrylatory AED są często umieszczane w specjalnych, odpowiednio oznakowanych skrzynkach na ścianach, które są łatwo dostępne w razie potrzeby. Różne inicjatywy edukacyjne i szkolenia z zakresu pierwszej pomocy obejmują natomiast naukę ich prawidłowej obsługi. Istnieją również mobilne aplikacje, które wskazują najbliższą lokalizację defibrylatora AED. Te aplikacje – takie jak np. “Ratuj Życie” lub “Staying Alive” – mogą znacząco przyspieszyć znalezienie urządzenia w nagłej sytuacji zagrożenia życia.

Defibrylator AED – kiedy należy z niego skorzystać?

Defibrylator AED powinien być użyty w sytuacjach nagłego zatrzymania krążenia (NZK), które mogą wystąpić niespodziewanie u osób w każdym wieku, niezależnie od stanu zdrowia. Do nagłego zatrzymania krążenia dochodzi, gdy serce przestaje efektywnie pompować krew, co prowadzi do utraty przytomności i zatrzymania oddechu. W takich przypadkach kluczowe jest natychmiastowe działanie, ponieważ każda minuta bez odpowiedniej interwencji zmniejsza szanse przeżycia o około 10%.

Najważniejsze sygnały, że należy użyć defibrylatora AED, obejmują:

• nagłe omdlenie i brak reakcji na bodźce,
• brak oddechu lub tzw. oddech agonalny (nazywany też “rybim oddechem” ze względu na podobieństwo do nabierania powietrza przez wyłowioną z wody rybę),
• brak oznak krążenia, czyli wyczuwalnego pulsu.

Przed użyciem AED, należy wezwać pomoc medyczną, dzwoniąc na numer alarmowy 112 oraz rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO). Przypominamy, że przed jej wykonaniem należy udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego, a także upewnić się, czy na pewno on oddycha. Udrożnienie dróg oddechowych polega na odchyleniu głowy poszkodowanego do tyłu poprzez przytrzymaniu jedną ręką czoła, a drugą żuchwy aż do momentu wyczucia oporu. Aby upewnić się, że poszkodowany oddycha, należy nachylić się nad nim i wykorzystać trzy zmysły:

• wzrok – obserwować, czy klatka piersiowa poszkodowanego się unosi
• słuch – nasłuchiwać, czy poszkodowany oddycha
• dotyk – starać się wyczuć ruch powietrza uciekającego z ust poszkodowanego

Taka obserwacja powinna trwać przez 10 sekund. Jeśli w tym czasie zauważymy 2 prawidłowo wykonane oddechy, możemy pozostać przy poszkodowanym i monitorować jego stan aż do przybycia pomocy medycznej. W przypadku, gdy nie zauważymy żadnego oddechu lub występuje oddech agonalny, konieczne jest rozpoczęcie RKO. W tym celu należy:

• uklęknąć przy poszkodowanym na wysokości klatki piersiowej
• odsłonić klatkę piersiową
• spleść ręce, a następnie położyć je na środku klatki piersiowej i wyprostować ramiona w łokciach
• uciskać klatkę piersiową na głębokość ok. 5 cm w rytmie 100-120 uciśnięć na minutę
• wykonać oddechy ratunkowe

Liczba wykonanych uciśnięć jest uzależniona od wieku poszkodowanego. Przyjmuje się, że wykonujemy:

• 30 uciśnięć i 2 oddechy ratunkowe u osób dorosłych
• 15 uciśnięć i 2 oddechy ratunkowe w przypadku dzieci

Po wykonaniu 2 oddechów ratunkowych należy wrócić do uciskania klatki piersiowej. W przypadku obaw zarażenia się chorobą wirusową lub wystąpienia blokady psychicznej przed wykonaniem sztucznego oddychania, należy uciskać klatkę piersiową bez przerwy aż do przybycia pomocy medycznej lub znalezienia defibrylatora AED.

Defibrylator AED – jak używać?

Jeśli w pobliżu miejsca akcji ratowniczej znajdują się inni ludzie, należy poprosić kogoś, aby uciskał klatkę piersiową, podczas gdy my będziemy obsługiwać defibrylator AED. Zazwyczaj znajduje się on w specjalnym etui na zamek błyskawiczny lub plastikowym opakowaniu. Po jego otwarciu należy uruchomić urządzenie, które zacznie wydawać instrukcje głosowe. Świadomość tego, jak prawidłowo używać defibrylatora AED może jednak znacznie usprawnić przebieg akcji ratunkowej – dlatego warto zawczasu wiedzieć, co należy robić.

1. upewnij się, że defibrylator AED działa w odpowiednim trybie – standardowy defibrylator jest wyposażony w dwa tryby – pediatryczny (dla osób poniżej 8 roku życia) i dla dorosłych (dla osób powyżej 8 roku życia). Przed użyciem należy upewnić się, że urządzenie działa w prawidłowym ustawieniu. Defibrylator AED poinformuje nas komunikatem głosowym o tym, w jakim trybie został uruchomiony.
   


2. sprawdź, czy klatka piersiowa poszkodowanego jest sucha – w przypadku, jeśli na skórze poszkodowanego znajduje się woda lub pot, należy ją osuszyć.
   


3. w miarę możliwości usuń nadmierne owłosienie – niektóre defibrylatory wyposażone są w podręczną apteczkę, w której można znaleźć m.in. maszynkę do golenia nadmiernego owłosienia klatki piersiowej. Jeśli owłosienie na skórze poszkodowanego jest zbyt gęste, należy użyć maszynki w celu jego usunięcia.
   


4. umieść elektrody na klatce piersiowej poszkodowanego – na defibrylatorze AED powinna znajdować się instrukcja, jak prawidłowo przykleić elektrody. Jedną z nich należy umieścić pod prawym obojczykiem wzdłuż mostka, drugą pod lewą piersią w poprzek linii pachy. Jeśli akcję ratunkową przeprowadza więcej niż jedna osoba, podczas naklejania elektrod nie należy przerywać uciskania klatki piersiowej.
   


5. poczekaj, aż defibrylator AED skończy analizować rytm serca poszkodowanego – bardzo ważne na tym etapie jest to, aby nie dotykać poszkodowanego, o czym poinformuje nas samo urządzenie. Analiza rytmu serca trwa zazwyczaj – w zależności od urządzenia – ok. 2-5 sekundy. Po jej zakończeniu defibrylator AED wyda komunikat o tym, czy zalecana jest defibrylacja poszkodowanego. Jeśli nie jest ona konieczna, uciskaj dalej klatkę piersiową na zmianę z wykonywaniem oddechów ratunkowych aż do przywrócenia krążenia lub przyjazdu pomocy medycznej.
   


6. upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego i wciśnij przycisk uwalniający impuls – jeśli analiza rytmu serca wykaże, że zalecane jest przeprowadzenie defibrylacji, należy uwolnić impuls elektryczny poprzez wciśnięcie odpowiedniego przycisku. Upewnij się jednak wcześniej, że nikt nie dotyka poszkodowanego. Defibrylator AED poinformuje Cię komunikatem głosowym o tym, że defibrylacja została wykonana.
   


7. wróć do uciskania klatki piersiowej – po komunikacie głosowym o zakończonej defibrylacji wróć jak najszybciej do uciskania klatki piersiowej poszkodowanego. Defibrylator AED co ok. 2 minuty będzie wykonywał kolejną analizę rytmu serca. Jeśli kolejna defibrylacja będzie zalecana, powtórz czynności z punktu 6. Jeśli nie będzie ona konieczna, uciskaj klatkę piersiową na zmianę z wykonywaniem oddechów ratunkowych aż do przywrócenia krążenia lub przyjazdu pomocy medycznej.

Znajomość zasad bezpiecznego używania defibrylatora AED może znacznie przyspieszyć proces reanimacji. Warto jednak pamiętać o tym, że tego urządzenia może używać każdy – nawet osoby, które nie zostały w tym zakresie przeszkolone. Wbudowane instrukcje głosowe i wizualne sprawiają, że ratowanie życia przy pomocy defibrylatora AED jest znacznie prostsze, niż mogłoby się to wydawać.

Czas defibrylacji ma znaczenie

Czas jest kluczowym czynnikiem w przypadkach nagłego zatrzymania krążenia, a szybkość, z jaką zostanie użyty defibrylator AED, może decydować o wszystkim. Każda minuta zwłoki w dostarczeniu defibrylacji zmniejsza szanse na przeżycie osoby poszkodowanej o około 10%. Dlatego tak ważne jest, aby defibrylator AED był dostępny w miejscach publicznych i aby każdy z nas wiedział, jak go używać.

Kiedy serce przestaje pompować krew, dostarczanie tlenu do mózgu i innych narządów zostaje przerwane. Po zaledwie kilku minutach bez odpowiedniej interwencji mogą wystąpić nieodwracalne uszkodzenia mózgu. Szybka defibrylacja, przeprowadzona w ciągu pierwszych kilku minut od zatrzymania krążenia, znacząco zwiększa szanse na przeżycie i pełne wyzdrowienie. Gdy widzimy więc, że ktoś nagle stracił przytomność, nie powinniśmy się zastanawiać i ruszyć z pomocą – każda sekunda jest cenna.

Kiedy nie zaleca się używania defibrylatora AED?

Choć defibrylator AED jest niezwykle skutecznym narzędziem w ratowaniu życia, istnieją sytuacje, w których jego użycie nie jest zalecane. Znajomość tych przypadków jest kluczowa, aby uniknąć błędów i niepotrzebnego ryzyka. Defibrylatora AED nie powinno się używać, jeśli poszkodowany:

• ma puls i oddycha prawidłowo
• znajduje się w wodzie
• jest dzieckiem poniżej 1 roku życia lub waży mniej niż 25 kg
• jest podłączony lub znajduje się bardzo blisko urządzeń generujących silne pole magnetyczne (np. aparatu do wykonywania rezonansu magnetycznego, elektroniki biurowej)
• znajduje się blisko materiałów łatwopalnych (np. paliwa, rozpuszczalnika)

Przed użyciem defibrylatora AED należy również usunąć wszelkie metalowe przedmioty, takie jak biżuteria, które mogą przewodzić prąd i powodować oparzenia. Mogą one również zakłócać przyleganie elektrod, co wpływa na skuteczność defibrylacji. Warto także upewnić się, że osoba poszkodowana nie ma na sobie mokrych ubrań, które mogą przewodzić prąd.

Defibrylator AED – urządzenie, które ratuje życie

Szybkość reakcji i właściwe zastosowanie defibrylatora AED są decydujące dla skutecznej resuscytacji. Dlatego tak ważne jest regularne szkolenie z zakresu pierwszej pomocy oraz jego obsługi, co zwiększa nasze przygotowanie na nagłe sytuacje. Pamiętajmy, że każda minuta ma znaczenie, a szybkie działanie może uratować życie. Zachęcamy więc do zdobywania wiedzy i umiejętności, które mogą okazać się bezcenne w sytuacjach kryzysowych. Dbajmy o bezpieczeństwo swoje i innych, mając na uwadze, że defibrylator AED jest jednym z najważniejszych narzędzi w walce o życie.

10 lipca 2024